Waarom een biobank?
Het AVL Centrum voor Vroegdiagnostiek is op 22 augustus 2023 gestart met een biobank. Dat is een verzameling van gegevens en materialen van mensen die bij ons Centrum zijn onderzocht. We vragen toestemming om hun urine, bloed en gegevens te bewaren in een biobank. Deelname is volledig vrijwillig. Deze materialen en gegevens zullen een grote bijdrage leveren aan de verbetering van het eerder opsporen van kanker.
Basis voor onderzoek
Onderzoekers hebben vaak materialen van mensen nodig om wetenschappelijk onderzoek te doen. Met materialen bedoelen we bijvoorbeeld bloed en urine. Voor bepaalde onderzoeken zijn er materialen nodig van héél veel mensen. Het kost enorm veel tijd en moeite om materialen te verzamelen. Ook kan het zijn dat andere onderzoekers dezelfde materialen nodig hebben maar onderzoekers onderling dit niet van elkaar weten. Om het onderzoek beter te faciliteren, hebben we nu een biobank. Materialen zoals bloed en urine worden in buisjes bewaard, in speciale vriezers. Zo zijn ze lang te bewaren.
Op zoek naar biomarkers
Veel onderzoekers willen (nieuwe) biomarkers in lichaamsmaterialen ontdekken. Dit zijn bepaalde stoffen die je verklikkers zou kunnen noemen. Het zijn bijvoorbeeld eiwitten, of speciale stukjes genetisch materiaal (DNA), die alleen aanwezig zijn, of in sterk veranderde hoeveelheid, als signaal van een mogelijke ziekte zoals kanker. Prostaat specifiek antigeen (PSA) is bijvoorbeeld een biomarker. Iedere man heeft het eiwit PSA, maar een verhoogde hoeveelheid kan wijzen op een aandoening aan de prostaat. Een ander voorbeeld is de aanwezigheid van bloed in de ontlasting. Hier wordt de ontlasting bij het bevolkingsonderzoek voor darmkanker op onderzocht. Een verhoogd PSA en bloed in de ontlasting zijn voorbeelden van biomarkers voor kanker. Toch kunnen we daar niet 1:1 op vertrouwen. Van alle mensen met bloed in de ontlasting, heeft maar 1 op de 27 mensen daadwerkelijk darmkanker. Dat is natuurlijk voor de mensen om wie het gaat goed nieuws. Maar onderzoekers zouden willen dat je een nog betere biomarker kunt vinden. Waardoor je heel veel mensen niet hoeft te belasten met een bevolkingsonderzoek. En minder mensen in spanning hoeft te laten zitten. Daarom zijn onderzoekers altijd op zoek naar nieuwere en slimmere biomarkers. Onze biobank helpt hen daarbij.
Wat gebeurt er met de materialen?
Onderzoekers die materialen uit de biobank willen gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek, moeten hun onderzoeksplan eerst laten goedkeuren door de Institutional Review Board (IRB) van het Antoni van Leeuwenhoek. De IRB is een toetsingscommissie. Zij controleren of de studie zinvol is én of de privacy van de deelnemers goed is gewaarborgd. Onderzoekers moeten bij ieder onderzoek opnieuw een aanvraag indienen bij de IRB. Zonder toestemming mogen ze geen materialen uit de biobank gebruiken.
Wat onze biobank uniek maakt is dat we materialen verzamelen van mensen die niet ziek zijn of een vroeg stadium van kanker hebben. Dit is een aanvulling op de materialen van de bestaande biobank van het Antoni van Leeuwenhoek, en nodig voor het onderzoek dat wij willen doen zodat we kanker in een steeds eerder stadium kunnen ontdekken.
